Venus

Geplaatst op zaterdag 02 juli 2005 @ 14:33 , 1371 keer bekeken

Het Britse blad Times Literary Supplement pakt uit met de publicatie van een onbekend gedicht van de Griekse dichteres Sappho. Dat is een kleine sensatie. Van Sappho waren maar drie integrale gedichten uit de oudheid overgeleverd. Martin West, een gereputeerd classicus uit Oxford, kon na een recente vondst van papyrusfragmenten en na geduldig puzzelen een vierde volledig gedicht reconstrueren.

Sappho, de grootste onder de klassieke dichters, is vooral mythe. Van haar leven in de zevende eeuw voor Christus op het eiland Lesbos is haast niets bekend. De aard van haar liaisons met de vrouwen die ze rond zich verzamelde, is voer voor speculatie. Haar literaire reputatie is vooral een kwestie van overlevering. Van haar werk zijn precies 264 fragmenten bewaard, waarvan de meeste maar een enkel woord bevatten. 63 integrale lijnen zijn bekend, 21 complete strofen, en tot nu toe drie gedichten.

De recente ontdekking heeft iets jongensachtig spannends. Vorig jaar vonden onderzoekers in Keulen fragmenten die afkomstig waren van een papyrusrol waarop gedichten van Sappho waren geschreven. Die rol was gebruikt als verpakking voor een mummie en bleef zo gedeeltelijk bewaard.

Andere geleerden zagen dat delen van één gedicht overeenkwamen met fragmenten die al in 1922 gevonden waren in een van de grote schatkamers van de klassieke filologie, het papyrusstort dat in het Egyptische dorp Oxyrhynchus was opgegraven. Door de twee te combineren, verkregen ze een haast volledig gedicht. Ze moesten slechts enkele woorden invullen.

In het gedicht klaagt Sappho erover dat ze oud wordt en lichamelijk aftakelt, en ze vergelijkt haar grijsheid en stroefheid met de vrolijke dans van de meisjes in haar gezelschap. Dit gedicht bevestigt dat Sappho schreef voor een kring van jonge vrouwen die ze haar ,,metgezellen'' noemt, haar huis is een huis voor ,,de diensters van de muzen''.

Het gedicht is een klein meesterwerk, schrijven de onderzoekers. ,,Eenvoudig, compact, perfect gevormd, een eerlijke uitdrukking van menselijke gevoelens.'' En met veel Britse zin voor understatement besluiten ze: ,,Het geeft ons geen reden om te denken dat de grote reputatie van Sappho onverdiend was.''

Ode aan Aphrodite - Sappho

Onsterfelijke Aphrodite op je luisterrijke troon
betoverende dochter van Zeus
ik smeek u Vrouwe - verpletter mijn geest niet
onder kwelling en smart

maar kom mij te hulp zoals vroeger
toen je mijn verre klaagzang hoorde
en je vaders schitterende huis verliet
in je gouden wagen

met prachtige zwanen bespannen
die je in volle vaart van de hemel
door de heldere ether voerde naar
de donkere aarde

stralend met je onsterfelijke glimlach
stond je voor mij en vroeg wat er scheelde
"Waarom riep je mij en wat kan de pijn stillen
van je woeste geest

wie zou ik moeten overreden
om je liefdesverdriet te stoppen
Sappho over wie klaag je en wie doet je
vreselijk lijden?

ze ontloopt je nu maar spoedig zal ze je zoeken
nu weigert ze geschenken maar straks zal zij er geven
nu versmaadt ze je liefde maar morgen zal ze je beminnen
tegen haar wil in"

kom bij me zoals weleer en sus mijn smart
laat me niet bitter smachten en geef me
alles wat ik verlang - Godin, in mijn strijd
sta mij altijd bij

Meer info over de poëzie van Sappho vind je in volgend PDF-document (148 pagina's):
SAPPHO The Greek Poems